‘Neem eens de bus naar of uit Randwijk,’ schreven we in de Randwijker van juni 2025. In reactie daarop kregen we een bericht van Jan van Brakel en Peter Rutjes.
Zij zijn in het bezit van een oude dienstregeling van de Velox. Of we belangstelling hebben voor dit stukje bus-antiquariaat. Natuurlijk!
Dienstregeling van de VELOX
“Het betreft een dienstregeling uit 1950 van de VELOX. De VELOX verzorgde in de periode 1946/1966 het openbaar vervoer in de toenmalige Gemeente Heteren.
De VELOX is in 1966 overgegaan in de BSM. Die in 1971 overging in de Zuid-Ooster. In de jaren 1946 tot en met 1991 heeft een aantal mensen uit Randwijk gewerkt bij de genoemde bedrijven.
In 1950 reed de VELOX op werkdagen met drie (!!!) lijnen door Randwijk. Lijn 1 Arnhem -Tiel via Opheusden. Lijn 3 , Arnhem-Andelst en Lijn 4 Elst Wageningen.”
Dat schrijft Jan van Brakel ons als toelichting.
Jan van Brakel en Peter Rutjes waren de drijvende kracht achter inmiddels drie boeken die gaan over het openbaar vervoer in de periode 1946/1991.
Deze dienstregeling is onderdeel van hun grote hoeveelheid broninformatie.
Voorwoord van burgemeester Knoppers
Burgemeester Knoppers, waar natuurlijk de Knoppersweg is genoemd, schreef een enthousiast voorwoord in de dienstregeling. Zo schrijft hij:
“HHoe genotvol is het niet in het malse gras onder de schaduw der bomen, temidden der ijverige plukkers, sorteerders en schreeuwende keerders, met een ben kersen voor zich, de vrucht naar hartelust te consumeren.”
Ook Oosterbeek en Driel vond Knoppers een feest voor het oog, maar een reisje langs de Rijnbandijk per bus was toch wel de top van de buslijnen die zowel Veluwe als Betuwe aandeden. Kom er nog maar es om tegenwoordig, schreeuwende keerders! Maar een ben kersen is nog steeds prima te consumeren. Zelfs aan de Knoppersweg.
Adverteerder Juliana Bron
Dat adverteren goed werkt bewijst de achterkant van de dienstregeling wel. De Woeste Hoeve, waar de Juliana Bron bij lag, bestaat nog steeds als herberg! In Beekbergen helemaal, maar nog steeds in hetzelfde pand. De Juliana Bron is kennelijk gedempt, daar zien we niks meer van terug. Maar kennelijk leverde de bekendheid van de uitspanning destijds voldoende klandizie op.
Heb je nog iets liggen over het vroegere openbaar vervoer?
En daar willen ze graag nog meer van. Vandaar de oproep van Jan en Peter:
“Heeft u nog spullen van de VELOX, BSM en of de Zuid-Ooster dan komen wij graag met u in contact. Dat kan via jtvanbrakel@hotmail.com of 06-23064209″
De Randwijkse Noor Bas uit de Erfstraat is van oorsprong biologe. Zij schrijft op verzoek van de Randwijker een serie korte artikelen over ons dorp, gezien vanuit de bijzondere bomen die hier staan. Je vindt steeds een ongesnoeide versie van het verhaal online via www.randwijker.nl/bomen
Afgelopen jaar zijn er in Randwijk en Indoornik 85 bomen geplant bij particulieren en op gemeentegrond. Voor vergroening, verkoeling, biodiversiteit. Maar ook voor volgende generaties. Wie weet worden ze in de toekomst herkenningspunten, onderdelen van verhalen.
Bomen van stand
In Randwijk en Indoornik staan 24 bomen die zijn opgenomen in het gemeentelijk register monumentale en waardevolle bomen. Dat betekent dat deze bomen belangrijk en beeldbepalend zijn en niet zomaar gekapt mogen worden.
Vijf bomen zijn ouder dan 100 jaar: een zomereik aan de Erfstraat, een treurbeuk en varenbeuk aan de Kerkstraat in Randwijk, een zomerlinde en gewone beuk aan het Campmanplein in Indoornik. De treurbeuk bij de kerk, met een indrukwekkende kroondoorsnede van 26 meter, is opgenomen in het landelijk register van monumentale bomen.
In het gemeentelijk register staan vijf bomen die geplant zijn in 1940. Een taxus aan de Dijkstraat, een gewone linde op de begraafplaats, 2 platanen aan de Bredeweg en een zomereik aan de Knoppersweg. Ook deze vijf bomen hebben de oorlog en de vele decennia daarna overleefd.
150 jaar oude bomen
Als je het paadje tussen Kerkstraat 13 en 15 fietst of loopt, zie je links, als je bijna bij de Achterstraat bent, een hoge naaldboom. Een grove den, uniek in de Betuwe. En daarna, vlak voor de boerderij, traditioneel, 4 oude leilindes.
Ze staan in de tuin van Ruud Schotman. Hij kocht de boerderij in 1971 van Nico Timmer en Jo Gerritsen. Het bedrijf was gesaneerd en mocht verkocht worden. De boerderij dateert van voor 1800 en is, inclusief de leilindes, sinds de 80er jaren een gemeentelijk monument onder de naam ’t Prinsenhof.
Leilinde met een schotwond
De vier leilindes zijn oud, wellicht ouder dan 150 jaar. Geplant en jarenlang gesnoeid voor verkoeling in de zomer met toch genoeg licht in de winter. Verder was het perceel kaal toen Ruud het kocht, er was vrij uitzicht tot ver na de Kerkstraat.
Twee van de vier leilindes laten flinke sporen zien van de gevechten in WOII. Engelse soldaten zaten verschanst in de boerderij, Duitse soldaten bevonden zich een paar honderd meter ervandaan. 45 jaar geleden, bij een bezoek van Engelse veteranen van operatie Market Garden aan de Achterstraat vroeg een veteraan of hij vanuit het huis mocht kijken. En riep toen uit, wijzend richting de Kerkstraat: ‘Yes, that’s where the Germans were!’
Eén linde heeft tijdens de oorlog een schotwond opgelopen, er zit een groot gat in de stam. Een andere linde is door de Engelsen op 50 cm hoogte gekapt om goed schootsveld te hebben op de vijand, voor de mitrailleurs vanuit de opkamer. Dit gat zit in de rechterboom op de 1e foto.
80 jaar later staan ze beiden met de andere twee lindes fier voor het pand. Ruud merkt op: een lindeboom laat niet met zich sollen. De eerste jaren heeft Ruud de linden verwaarloosd waardoor zijn vader, die net met pensioen was, de kruin met polsdikke takken ging snoeien.
4 meter hoog op een ladder met een handzaag werd hij door zo’n tak naar beneden gegooid. Pols en arm gebroken. Maar ongetwijfeld hebben daarna Ruud’s goed beheer en zorgvuldig snoeiwerk geholpen de bomen mooi te houden.
Grove den zonder zandgrond
En de grove den? Ruud wilde in 1971 de toen lege tuin beplanten met bijzondere bomen en toenmalig buurman Jaap v. Schaik kon wel aan een jonge grove den komen. De grove den is een inheemse naaldboom, die vooral op armere zandgronden te vinden is. Ruud plantte hem aan het eind van de tuin. Wat later begroef hij, na de geboorte van zijn oudste dochter, de placenta bij de boom, een oud gebruik. De jonge den aardde goed in de Betuwse klei en is in ruim 50 jaar uitgegroeid tot een markante boom.
Dit artikel werd ons aangeboden door Claire Hengeveld.
Vanochtend passeerden me in een half uur tijd twee wit-blauwgroene busjes, busjes die nu deel van ons leven uitmaken, maar die vaak onopgemerkt voorbij reden toen we nog een auto hadden. Hoe uitzonderlijk zijn we hierbij eigenlijk?
In het vorige nummer van de papieren Randwijker stond een oproep voor vrijwilligers om kinderen en ouderen te helpen die moeilijk zelf de tocht naar school of hulpverlener met de auto kunnen maken. Een prachtig initiatief! Maar hier ik wil ook aandacht voor dit soort van openbaar vervoer: de Buurtbus. Lijn 237.
Heteren – Kesteren en terug
In het busje is ruimte voor acht personen, maar vaak zijn de stoelen niet of nauwelijks bezet. Op weekdagen rijdt het buurtbusje 237 elk uur van vroeg in de ochtend tot vroeg in de avond tussen Heteren en Kesteren en terug. Alles wordt mogelijk gemaakt door een groep van 35 vrijwilligers en vrijwilligsters! Hier is een andere manier om naar de markt in Zetten of Heteren, of natuurlijk ook voor andere boodschappen te gaan. Het busje rijdt door ons dorp langs de Bredeweg: er is zelfs een overdekte bushalte met bankje, schuin tegenover de Bernhardstraat. Om iets later dan vijf minuten na het hele uur komt hij aan en om kwart over ben al je in Zetten op de markt! Ook tussen haltes kun je je hand opsteken en naar redelijkheid stopt hij dan. In Zetten heb je dan ruim een uur voor een bus terug in de richting Heteren. Vanaf Zetten gaat het busje verder naar het NS station voor de trein richting Arnhem of Tiel.
Auto of fiets wegbrengen
En nu de Beijer zich schuin tegenover het station bevindt, is het makkelijk om daar de auto in reparatie te laten en de bus terug naar Randwijk te nemen vanaf de halte vlak over het spoor. Dit geldt ook voor fietsen bij de voormalige fietswinkel van Franken, nu Betuwe Bikes als deel van het Mobiliteitscentrum. Nu twee jaar zonder auto gebruiken we de fiets, en zijn bovendien heel blij met alle hulp van buren en vrijwilligers. En als het regent of hard waait, is het fijn om de mogelijkheid te hebben met het busje te kunnen gaan. Dit geldt ook voor schoolkinderen, niet alleen naar Zetten of naar Heteren maar ook in de richting Opheusden en Kesteren.
Huisarts of prikpost
Er zijn ook zo veel dokterspraktijken, gezondheidscentra, apotheken en bibliotheken in Heteren en Zetten te bereiken, waarbij Liefkenshoek en ook andere verzorgingshuizen op de route liggen. Ook de Huiskamer en de prikpost in Heteren 2 zijn zo met het busje gemakkelijk te bereiken, waar je ook iets te drinken kunt hebben wanneer het wachten op de bus wat langer neemt. Betaling is bij het instappen of met een OV chipkaart, een bankpas, of met de QR code op je mobieltje. De kosten van een rit zijn standaard, onafhankelijk van de afstand, 2,70 euro, maar voor ouderen en kinderen is het slechts 2,00 euro. Het boekje met het tijdschema en alle haltes ligt voorin bij de chauffeur.
Mooie route
De route zelf van het busje is heel mooi. Toen we zonder auto kwamen te zitten, namen we een verkenningstocht van Randwijk naar Kesteren en terug. We reden over Wely en langs de Waaldijk waar we en na een korte wandeling vanaf café De Engel, zetten we met het volgende busje onze tocht naar Kesteren via Opheusden en Dodewaard voort. Door zo in beide richtingen te rijden, ontdekten we meer mogelijkheden. En tenslotte werden we op de Knoppersweg voor ons huis weer afgezet! Probeer het maar!
Met de combinatie van de voorgestelde Randwijkse chauffeursgroep en deze geweldige busdienst komen we er wel, dankzij alle vrijwilligers!
MEER INFORMATIE
Kijk voor de dienstregeling en prijzen op de site van Breng.nl
Wie mee wil doen met de groep Onderling Vervoer Randwijk nodigen we uit om contact op te nemen met de redactie. Wij geven je aanbod (als chauffeur) of vraag (als vervoersgebruiker) dan even door aan de coördinator.
We berichtten al dat er hard gebouwd werd aan de traditionele Bogen: een welkomstpoort aan beide kanten van de Bredeweg. Vlak voor Pasen stonden ze er dan! Twee prachtige Bogen, met in duidelijke letters de reden voor feest: 80 jaar Vrijheid.
In deze merkwaardige tijden mogen we alleen maar hopen dat we die Vrijheid ook goed en eerlijk voor iedereen blijven gebruiken.
In eerdere jaren waren er meer straten die rond Bevrijdingsdag feestelijke Bogen over de straat heen maakten. Uit hele oude foto’s blijkt dat daar heel wat creativiteit bij aan de dag werd gelegd. Als iemand nog zulke foto’s heeft, willen we die op de Randwijker site ook heel graag laten zien!
Complimenten voor de makers van de klassieke Bogen van de Bredeweg, die onder leiding van de familie Van Deelen hard werkten aan het totstandkomen en plaatsen van deze prachtige Bogen, die als kasteelpoorten de toegang tot Randwijk markeren.
Kijk ook hier naar het productieproces van deze Bogen.
Er wordt heel druk gewerkt aan de herleving van een oude Randwijkse traditie: de bogen. Voor wie later in Randwijk kwam: ooit maakten groepjes bewoners elke vijf jaar feestelijke bogen die over de weg werden heen gezet.
Koninginnedag werd op die manier nog een spectaculair moment in het hele dorp. Koningsdag moest natuurlijk net zo mooi worden, maar corona gooide vijf jaar geleden roet in het eten. Jammer, want voor een paar straten stonden de bogen al half klaar. Hoog genoeg om het verkeer er onderdoor te laten rijden.
Diezelfde bogen worden op dit moment opnieuw opgetuigd. De Bredeweg, als entree van het dorp, zit al goed op schema.
Onderdelen van de nieuwe bogen hebben al drie of vier keer de Bredeweg versierd, in de afgelopen 25 jaar.
Toch is dit jaar weer een heel nieuw ontwerp gemaakt.
Elke donderdagavond wordt eraan gewerkt door Bredeweggers.
Wie zin heeft: je bent op donderdagen welkom bij Monique en Wijnand van Deelen, Bredeweg 9
Kijk hier ook hoe prachtig de Bogen er bij staan, nu ze geplaatst zijn over de Bredeweg aan twee kanten van de straat!
Randwijkers bedachten, op verzoek van De Randwijker, 26 straatnamen voor de vier
nieuwe straten, die binnenkort ontstaan als er gebouwd gaat worden langs de Kerkstraat.
De Straatnamencommissie van de gemeente Elst stelde een paar eisen en voorwaarden.
Als je die allemaal doorvoert, blijven er uit de Randwijkse straatvoorstellen twee prachtige setjes met vier bij elkaar passende straatnamen over.
Welke straatnamen wil jij erbij?
We hoeven nu dus alleen nog maar te kiezen welk setje namen we het mooiste
vinden. Laat De Randwijker weten welke straatnamen jij graag zou willen zien
in Randwijk:
Set A, Straatspelletjes: Hoepelstraat, Hinkelstraat, Knikkerstraat en Skelterstraat
Om de herinnering aan fijne straatspelletjes van vroeger springlevend te houden.
Het zou heerlijk zijn als die vier nieuwe straten veilig genoeg worden voor Randwijkse kinderen om weer lekker buiten te spelen!
Set B, Koningshuis: Máximastraat, Amaliastraat, Alexiastraat en Arianestraat
Alle benoemde straten in het dorp dragen al namen van personen uit het koninklijk huis. Dat er drie prinsessen zijn en een koningin maakt het dus logisch om ook de nieuwe straten traditionele, koninklijk huis namen te geven.
WELKE STRATEN WIL JIJ IN RANDWIJK?
Laat je voorkeur weten door de bon in te vullen en bij de redactie in de bus te gooien
(Bredeweg 31), of stem via de enquête op de
website: of op de facebookpagina van de Randwijker.
Uiterlijk 1 mei 2025 moet je voorkeur binnen zijn.
Kan het ook een beetje groener in Randwijk? Met 25 nieuwe bomen op gemeentegrond, 60 nieuwe bomen op particuliere grond, 450 vierkante meter sierplantsoen en struweel, 248 vierkante meter vaste plantenmengsels, 390 vierkante meter te verwijderen verharding, 32 meter nieuwe hagen, 192 vierkante meter bloemrijk grasland en 455 vierkante meter bloembollenvelden – dan wel natuurlijk.
Bijna allemaal
En dat was het plan ook, dat voor de gemeente Overbetuwe werd gemaakt door buro Poelmans Reesink uit Arnhem. Met een helder doel:
“Met het project Realisatie Ambities IKP OR wil de gemeente Overbetuwe de zes ambities per kern realiseren. Deze zes ambities zijn Identiteit, Gezond en inclusief, Klimaatadaptatie, Biodiversiteit, Duurzaam en circulair en Veilig.”
Dat zegt de gemeente zelf.
En al vallen er een paar details weg, op een paar plekken zijn inderdaad al nieuwe bomen geplant.
Op een aantal andere plekken zal dat om verschillende redenen niet gebeuren, al vroeg Randwijk er nadrukkelijk om tijdens een paar ‘participatie-rondes’ in De Haar waar 41 dorpsgenoten aan deelnamen.
Het plein bij het monument bijvoorbeeld, krijgt geen rand van leibomen, maar acht losstaande bomen.
Wat er van overblijft
De Bredeweg kreeg er zes bomen bij in de berm, maar langs de Knoppersweg komen geen bomen omdat die ‘onder het provincialewegennetwerk valt’.
Aan de Achterstraat komen geen bomen omdat die verkeersonveiligheid in de hand zouden werken. In Indoornik komen struiken, een bloemmengsel en vaste planten. De groene plannen van de kinderen van de School met de Bijbel om hun speelplein groener te maken, een boomhut te bouwen, water en dieren te verwelkomen, gaan niet door omdat het plein niet 24/7 toegankelijk is. Misschien gaat een andere afdeling van de gemeente de kinderplannen later nog oppakken.
‘Plant zelf een boom of bloembol’
Wel doet de gemeente een oproepje in de gemeentelijke reactie op het plan:
“De eigendomsgrenzen van de gemeente rijken in de Erfstraat van buitenzijde trottoir tot
buitenzijde trottoir. Hier is dus niet voldoende ruimte om leibomen of zelfs bloembollen aan te
planten. Bewoners zouden dit initiatief wel zelf kunnen nemen. De Erfstraat loopt breder uit richting de kruising met de Kerkstraat. Hier wordt volgens het huidige inrichtingsvoorstel een
bloemrijkgrasmengsel gezaaid. Leibomen kunnen hier helaas niet aan de Erfstraat geplant
worden omdat deze dan in conflict raken met het ondergrondse leidingsysteem.
De dijken zijn in eigendom van het waterschap. Over het beheer en de inrichting hiervan kan de
gemeente geen uitspraak doen.”
De laatste boom
Tijdens het maken van deze Randwijker werd er nog gewerkt aan het vergroeningsplan. De gemeente plande wel alvast een afrondingsfeestje bij het planten van de laatste boom, door wethouder Rik van Dam.
Dat zal zijn in Indoornik, aan het Lipperstpad, op woensdag 26 februari om 15.00 uur.
Daarna komt het aan op eigen initiatief. Misschien zijn er wel boomkwekers in de omgeving te vinden die daarbij een handje willen helpen?
Kom in stijl en waag een gokje. De ballen gaan weer rollen op zaterdag 9 november in een schitterende Glitter & Glamour bingo-avond in De Haar.
Een kaartenboekje kost 22,50 en je kunt er gigantische prijzen mee winnen die van zichzelf al glitteren en glamouren.
En win je niks, dan heb je in elk geval een hele vrolijke avond. De zaal is open om 19.00 uur, de bingo start om 20.00 uur. Entree is inclusief een glaasje bubbels, wat lekkers en natuurlijk je bingoloten. Veel succes!
Whisky proeverij in De Haar op vrijdag 27 september 2024
Op vrijdag 27 september organiseert de Stichting Randwijks Whisky & Genever genootschap (RWGG) weer een whisky proeverij. Aanvang 20.00 uur en dat op de bekende locatie van MFA De Haar. Tijdens deze avond zullen een aantal whisky’s de revue passeren die “blind” geproefd worden.
We kiezen dus zonder voorkennis met zijn allen de beste/lekkerste whisky, bovendien is er voor degene die de meeste whisky’s herkent een mooi flesje als prijs. Voor wat hapjes wordt gezorgd, wel graag eigen proefglaasjes meenemen (voorkeur: 4 of meer).
Het belooft een gezellige en spannende avond te worden! De toegang voor deze avond kost slechts € 25 per persoon (plus een paar dubbeltjes administratiekosten); aanmelden kan via : https://shop.ikbenaanwezig.nl/tickets/event/whisky-proeverij-27-9-2024 tot en met 27-9-2024. Zorg dat je je snel inschrijft, want er is een beperkt aantal (30) plaatsen beschikbaar. Vragen? Stuur een mailtje naar orchardsws@gmail.com .